تداوم حمله طالبان به هویت چندقومیتی، چندفرهنگی و چند مذهبی افغانستان:‌ بخش دوم: آثار نوایی به زبان ترکی (چَغَتایی): او از نخستین کسانی بود که زبان ترکی چغتایی را به سطحی ادبی و فلسفی ارتقا داد. دیوان‌های شعری او به ترکی پایه‌گذار سنت شعر کلاسیک در میان ترکان آسیای میانه شد. مشهورترین اثرش در این حوزه: خمسهٔ نوایی (پنج مثنوی به سبک نظامی و امیرخسرو). آثار نوایی به زبان فارسی: نوایی چندین رساله و کتاب به فارسی نوشت؛ از جمله محاکمة اللغتین که در آن به مقایسهٔ زبان فارسی و ترکی پرداخته است. فارسی برای او زبان علم، فلسفه و تفکر بود. بسیاری از نوشته‌های فلسفی، اخلاقی و عرفانی‌اش به فارسی است. وی در دوران وزارت خود در هرات، صدها مدرسه، خانقاه، کتابخانه، کاروانسرا، پل و مسجد ساخت. او یکی از بزرگ‌ترین حامیان فرهنگی در تاریخ تیموریان بود؛ بسیاری از شاعران، دانشمندان و هنرمندان زیر سایهٔ حمایت او بالیدند. به همین خاطر در تاریخ، او را نه تنها شاعر و فیلسوف، بلکه یک معمار تمدن می‌دانند. علی‌شیر نوایی نماد همزیستی و هم‌پیوندی فرهنگ‌های فارسی و ترکی است. در آسیای میانه (ازبیکستان، ترکمنستان، قزاقستان و غیره) به او به عنوان بنیان‌گذار ادبیات ترکی نو احترام می‌گذارند. در افغانستان و ایران نیز به خاطر آثار فارسی‌اش، او را بخشی از گنجینهٔ مشترک فرهنگی می‌دانند. این همزیستی زبانی و فرهنگی دقیقاً نقطهٔ مقابل تفکر قوم‌گرایانه و تک‌بعدی طالبان است. طالبان با تخریب تندیس نوایی، در واقع به هویت چندقومیتی ،چندفرهنگی و چند مذهبی افغانستان حمله کرده‌اند. همان‌طور که در نابودی بوداهای بامیان قصدشان حذف نمادهای تاریخ غیرپشتونی و غیرطالبانی بود، این بار نیز می‌خواهند چهرهٔ مشترک فرهنگی اقوام را پاک کنند. اما اندیشه و میراث نوایی فراتر از یک بنا یا مقبره است؛ آثارش در کتابخانه‌ها و حافظهٔ مردم زنده خواهد ماند. نویسنده: حضرت آرتیق زاده