Της παραμονής Απόστιχον … Της γιορτής Δοξαστικόν ! Ο κόσμος , το λοιπόν, τότενες, ήταν αλλιώτικος ! Πρωτ’νοί ανθρώπ’ , μαθές , έλεγε η θειά η Κυριακούλα, του μπάρμπα Ντραντάφ’λου η συμβία, πρωτ’νοί , πώς να στο λέω, πιδάκι μ’, πώς, να , απονήρευτοι ! Κι ήταν σαν σήμερα, της Κυρά Παναγιάς η παραμονή , κι είχαν έγνοια οι κυράδες της ετοιμασίας, για την μεγάλη γιορτή, Δεκαπενταύγουστος, ο παπά Θανάσης έψαλλε από βραδής την ύστερη παράκληση, Χρυσοπλοκώτατε Πύργε και Δωδεκάτειχε Πόλις , Ηλιοστάλακτε Θρόνε, από νωρίς τα κορίτσια συμμάζεψαν του Άη Γιάννη την εκκλησιά, και , νάτος, έρχεται στον καφενέ, ο κυρ Αντώνης , άντρακλας , ομορφάντρας, καλόκαρδος, εξηντάρης, γελαζούμενος πάντα, εργατικός άλλο που δεν γίνεται, είχαν ξεχάσει στο χωριό το επίθετό του, όλοι Μπαξεβάνη τον έκραζαν, αφού ο επιμελέστερος του χωριού ήταν, όλοι είχαν μπαξεδάκια, όλοι είχαν τις ντομάτες και τις πιπεριές τους, μα ο κυρ Αντώνης , αχ ! κυρ Αντώνη πως σ’ αγαπάμε και μαζί σου τ’ άστρα μετράμε, μα τούτος ήταν ο μπαξεβάνος του χωριού, όλοι σ’ αυτόν κατέφευγαν, τούτος τα είχε όλα σπαρμένα κι γιά όλους σπαρμένα και για τους χωριανούς και για τους τουρίστες, στον μπαξέ του , με το ομορφοκάλυβό του, το πηγάδι του για τα ποτίσματα, την σκαμνιά για τον ίσκιο τον μεσημεριανό, την συκιά για τον γλυκασμό του Δεκαπενταύγουστου, νάτος, που έρχεται στον καφενέ, του παππού Χρυσάφη μιά φορά, τώρα ο κυρ Παναγιώτης, θειός μου, ο Ντελής, ζόρικος ένας άντρας, μα ίσιος, κι η κυρά Κωνσταντίνα, της γιαγιάς Δέσποινας αδελφή , τον κρατούσαν, στη σκαμνιά από κάτω τον πρωινό καφέ έπιναν οι γεροντότεροι, οι άλλοι ξαπολυμένοι ήταν στα χωράφια και στ’ αμπέλια, στα μποστάνια και στη θάλασσα τις τελευταίες ετοιμασίες της γιορτής, μ’ αναζητά με το μάτι , κι έρχεται δίπλα ήπιες τον καφέ, ρωτά, έλα , πάμε σπίτι, θα μας κεράσει η πιτσιρίκα έναν ακόμη , κι ένα αμυγδαλωτό, κι ύστερα , το τραγί θα σφάξουμε, να με βοηθήσεις θέλω, δεν καλοξέρω να τον γδάρω, κι ύστερα , εδώ , στην πλατέα, στην σκαμνιά τούτη δώ θα τον κρεμάσουμε, του Ντελή τη ζυγαριά θα δανειστούμε, να φάνε κι οι χωριανοί κρέας, της Παναγιάς, μαθές, η μέρα, τι λιγιώ, άς φάει κι ο φτωχός, θα πιούμε μιά ρακί νηστίσιμη σήμερο, έχω χταπόδι λιαστό φυλαγμένο, μα αύριο , μετά την εκκλησιά, και την Πεποικιλμένη τη θεία δόξη, κρασί θα πιούμε, μεζέ θα κάνουμε την συκωταριά, των χασάπηδων αυτό θα είναι το ικράμ, τι άλλο πιά να πεί , ο άνθρωπος, για να με πείσει, ο τράγος μας μπάντεχε στην αυλή, ανυποψίαστος, την είχα την εμπειρία ως μπιστικός ακόλουθος του μπάρμπα Μίλτου του Μαρμαρά, όχι μόνον απ’ στων Σερρών το παλιό σφαγείο, μα πιότερο από τις ανοιξιάτικες εκδρομές, όπου τα ουλάκια σφάζαν του Μενοίκιου, στης Ντερβέσιανης τον νερόμυλο, άλλοτες, στη ρεματιά του Ελαιώνα κάτω από τους αιωνόβιους πλατάνους, στο Βηρό, πάλιν , στην νερομάνα , δεξιά απ’ τον δρόμο για του Τιμίου Προδρόμου το μοναστήρι ή και στης Αγριανής το ρέμα, στα καραγάτσια, ή στην Σκοπιά στο ξωκκλήσι, την είχα την εμπειρία αποκτήσει τα συνεργεία των εκδοροσφαγέων παρακολουθώντας, να τώρα, στη Φισίνη, με τον αγαθό γίγαντα , τον κυρ Αντώνη, ετοιμάσαμε το σφαχτό, μας ράντισε με φοινικόχροες των αιμάτων του ροές, κι ύστερα , στο γδάρσιμο λίγο μας παίδεψε, θα φάνε κι οι φτωχοί, αύριο , κρέας, μέρα που ξημερώνει , Δεκαπενταύγουστος και γαρ , νόστιμο κρέας, ένα καφεδί τραγί ήταν, όσο τ’ αφήσαμε να στεγνώσει κρεμασμένο, τα αίματα να σταλάξουνε, πρίν βγούμε στην αγορά, για την κρεοπώληση, η πιτσιρίκα, η κυρά του, την πείραζε έτσι αποκαλώντας την, γιατί τον πρώτευε κάποια χρόνια, νοικοκυρά μιά γυναίκα απ’ τις λίγες, την ρακί μας πρόσφερε , ντομάτα σαλάτα και μελιτζανοπιπεριές με σάλτσα, να συνοδεύουν το εκλεκτό λιαστό χταποδάκι, γειά στα χέρια σας, ευχήθηκε, στην σκαμνιά κρεμασμένο, στο καφενέ σε λίγο, μιά φωνή έβαλε ο τελάλης, ακούστηκε στο χωριό, σιγά - σιγά τεμαχίστηκε, ακόνισα στην λαδόπετρα το τσατήρι και το μαχαίρι, να σχιστεί στα δύο το σφάγιο, η μαστοριά, σχίστηκε, κιλό το κιλό, ο κυρ Αντώνης στην παλιά ζυγαριά, αλλού δίκιλο, καταπώς οι φαμεγιές, απίστευτης ποιότητας κρέας, στις λαδόκολλες το τύλιζε, κι αύριο με υγεία, Βοήθειά μας η Παναγιά , τεμάχιζα, ζύγιζε, τύλιζε, πληρωνόταν, ευχές μοίραζε και δέχονταν, ευώδιασαν τα σπίτια στο χωριό, γιορταστικά, το βγάλαμε το μεροκάματο , μου είπε, χαρούμενος ήταν , καλόκαρδος άνθρωπος, γελαζούμενος πάντα, πρωτ’νός , καθώς η θειά Κυριακούλα απεφήνατο, στη Γεσθημανή συναχτήκαμε πρωί - πρωί, στο Κήπο των Ελαιών, της Παναγιάς, συν Αποστόλοις, που συναθροίστηκαν ενδάδε, την εξόδιον ακολουθία να ψάλλουμε, ως γαρ ζωής Μητέρα προς την ζωήν μετέστησε, ο παπά Θανάσης , αγαθός λευίτης , προεστώς της πανηγύρεως, η ιερά και ευκλεής, Παρθένε, μνήμη σου, πάντας συνηγάγετο προς ευφροσύνην, κι ο κυρ Παναγιώτης ο Κλειδής, σεμνός, στο ψαλτήρι το οκτάηχο δοξαστικό της γιορτής, με κατάνυξη να ψάλλει, ρήσεις προφητών και αινίγματα, του κυρ Αλέξαντρου του Σκιαθίτη το ύφος, ναί, αυτού που στον Άγιο Ελισσαίο σεμνοπρεπώς έψαλλε, μιά πορεία στους αιώνες ενός λαού , πορεία αινέσεως, πάντας συνηγάγετο προς ευφροσύνην τους πιστούς εξαρχούσης Μαριάμ, σύναξη αγαλλιάσεως, διαχρονίας πλούς, με πειρασμούς και κόπους, ναί, μα, με ψυχή, έτσι κι αλλοιώς, απείραστος ποτέ κανείς στον παράδεισο, τούτο συνήθιζε να ιστορεί ο παπά Θανάσης μην με ρωτήσεις ποιός άγιος το είπε, μην με , δεν θυμούμαι, αλλά απείραστος κανείς, τούτο κράτα, άλλοι ανθρώπ’ , πιδάκι μ’ , τότενες, άλλ’ ανθρώπ’ τς απλότητας, απόλυσε η πανήγυρη, Λαμπρή η μέρα, της Κυρά Παναγιάς, ανθισμένα τα κρίνα στο γιαλό, άσπρα, ευωδιάζουν, ήρθε στο Δι’ ευχών, χαρούμενος, ο κυρ Αντώνης, πουκάμισο άσπρο , καλοσιδερωμένο, το σίδερα μ’ αναμμένα κάρβουνα λειτουργούσε τότες, Χρόνια πολλά, παλικάρι μου, Χρόνια πολλά, χαμόγελο ένα πάντα στ’ αχείλι του, τι ωραίος άνθρωπος, εν τοι κοιμήσει Σου, νέκρωσις άφθορος, αντηχεί στ’ αυτί ο στίχος, μ’ έπιασε με το αντίδωρο στο χέρι, εμείς πάμε, λέει, θαν’ έρτουν’ κι άλλοι , καλή παρέα θαν’ έχουμ, στην αυλή του, στρωμένο το τραπέζι, η πιτσιρίκα τα καλύτερα είχενε απλωμένα, ένα μεζέ μαθές , δικαιούμαστε, καλή καρδιά , ελάτε, γειά μας, κρασί καλό , προπέρσινο, λημνιό, γειά μας , παρέα, κι η Παναγιά βοήθεια, πάρτε τον μεζέ , της σκωταριάς του τράγου είναι, και μελίπαστο πάρτε , θ’κό μας είναι, κι ύστερα , ομπρός, στα σπίτια μας, θα μας μπαντέχουν, για το πανηγυρικό ! Και τ’ χρόν’ , αδρέφια , και τ’ χρόν’ ! Της Δεσπούλας πολυχρόνιον !